Tegel 6 – het volledige verhaal

Vanaf half september tot 10 oktober werd de dijk bewaakt door de ondergrondse, af en toe bijgestaan door de Irenebrigade. Overdag waren hier Engelsen. De stoottroepen zijn gearriveerd op 10 oktober 1944. Later hebben afwisselend Engelse, Canadese en Belgische troepen hun dijkbewakingstaak overgenomen. Die bewaking van de dijk was echt noodzakelijk. Soms kwamen de Duitsers over en dan kon het volgende gebeuren…
Op de Bikkelen woonden verschillende mensen die op een of andere manier van de rivier leefden: schippers, parlevinkers en vissers.

Het ouderlijk huis van Harrie staat hier nog steeds aan de Bikkelen. Harrie was enig kind. werkte bij vader op het schip. Vader deed met zijn zandaak aan het transport van zand.

Slechts 28 jaar was Harrie toen het helemaal mis ging op de Bikkelen in de nacht van 27 op 28 maart 1945. Er was duidelijk onrust in de buurt vanwege de dreiging van de overkant van de Waal.
Steeds was het onveilig vanwege overkomende kogelregens en inslaande granaten.

De meeste mensen waren de Bikkelen ontvlucht. De familie Kooymans was gebleven.

In die nacht in maart kwamen Duitsers overzetten en zomaar ineens stonden er vijf op de Bikkelen. Zij openden bij de familie Kooymans een venster. In de betreffende kamer was Harry, die gesommeerd werd met de Duitsers mee te gaan. Ze wilden hem gebruiken als verkenner omdat hij bekend was in de buurt. Harrie gaf aan dan eerst zijn jas te willen pakken. Toen het in de gang echter voor de Duitsers duidelijk werd, dat hij de benen wilde nemen, is hij neergeschoten. De volgende dag overleed Harrie in het ziekenhuis in Nijmegen.

Het is niet helemaal duidelijk waarom Harrie een militair graf heeft gekregen. Heeft dat te maken met zijn heldhaftig gedrag? Hoe het ook is, zijn graf bestaat nog steeds en wordt onderhouden door de oorlogsgravenstichting en het is vanwege dit graf dat de begraafplaats achter de kerk is geoormerkt met een speciaal bordje op de toegangspoort als “een begraafplaats met oorlogsgraven”.

Bartje was de eerste in het gezin Bronmans, dat woonde hier aan de Bikkelen in Beneden-Leeuwen.

Het woonhuis, toen een boerderij en nu grotendeels verbouwd, staat hier nog steeds.

Op 13 april 1945 vindt hier een zeer treurige gebeurtenis plaats.

In de boerderij waren Belgische soldaten ingekwartierd.

De tweejarige Bartje liep op het binnenplaatsje grenzend aan de moestuin rond, terwijl op een bank militairen bezig waren hun geweren schoon te maken. Vader had nog expliciet gevraagd of ze er zeker van waren dat hun geweren ongeladen waren. Moeder stond het allemaal gade te slaan.

Bij het dichtmaken van een geweer ging echter een schot af.

Bartje werd geraakt, kon nog naar moeder lopen, maar stierf in haar armen. De wereld stortte in.

Vader en moeder Bronmans waren hun eerste en enige kind kwijt. Een ontroostbare situatie.

Er was nog een gewonde te betreuren, een Belgische soldaat. De schuldige is meteen naar België afgevoerd.

Gelukkig zijn daarna nog kinderen gekomen. Hoewel niet zonder slag of stoot. Er werd een nieuw Bartje geboren, dat echter overleed aan stuipen. In 1945 werd Nolda geboren, in 1946 Berty en in 1947 Frans.

Van Bartje is nog een eenvoudig grafmonument bewaard gebleven op de begraafplaats achter de kerk.